1. Giải phẫu xương mặt – (TS.BSCKII. VŨ ANH DŨNG)
Bài giảng chuyên sâu về giải phẫu hàm mặt của TS-BSCKII VŨ Anh Dũng, trưởng bộ môn Răng Hàm Mặt ĐH Y Dược Thái Bình, Giám đốc hệ thống nha khoa Anh Dũng
Mô tả:
Giải phẫu xương mặt
Xương mặt là một phần của xương sọ mặt, thuộc xương trục. Xương trục bao gồm 80 xương từ đỉnh sọ xuống đến xương cụt. Xương sọ mặt bao gồm 22 xương, trong đó có 8 xương hộp sọ và 14 xương mặt.
Xương mặt bao gồm 14 xương:
1 xương hàm dưới – Mandibula
Xương hàm dưới gồm có 1 thân và 2 ngành hàm. Thân xương hàm dưới có hình dáng cong giống hình móng ngựa. Thân có một nền dày ở dưới và phần huyệt răng ở phía trên. Giữa mặt trước nền hàm dưới lồi ra, ở thành lồi cằm, mỗi bên có một lỗ cằm. Phần huyệt răng lại cong thành hình cung huyệt răng, mang lỗ huyệt chân răng hàm dưới. Ngành hàm sẽ chạy lên trên gần như vuông góc với thân hàm.
Trong đó đầu trên của ngành hàm tách ra thành mỏm vẹt ở trước và mỏm cầu lồi ở sau. Giữa hai mỏm này là khuyết hàm dưới. Mỏm cầu lồi bao gồm 1 chỏm tiếp khớp với hố hàm dưới và củ khớp của xương thái dương. Mặt trong của ngành hàm dưới có 1 lỗ cho thần kinh huyệt răng dưới đi vào xương hàm, lỗ hàm dưới. Lỗ này là cửa của ống hàm dưới. Miệng lỗ được chắn bằng một mảnh xương được gọi là lưỡi hàm dưới.
2 xương hàm trên – Maxilla
2 xương hàm trên dính lại với nhau tạo thành hàm trên, đây là xương lớn nhất trong số 14 xương mặt, nằm ở vị trí chính giữa mặt. Xương hàm trên tạo nên một phần của thành bên, một phần của sàn ổ mắt, sàn ổ mũi và hầu hết khẩu cái cứng. Xương hàm trên có thân và các mỏm. Các mặt của thân hướng về ổ mũi, ổ mắt, hố dưới thái dương và phía trước.
Thân xương chứa một xoang lớn mở vào ổ mũi và xoang hàm trên. Mỏm xương hàm trên là từ thân xương nhô ra bao gồm mỏm trán chạy lên tiếp khớp với xương trán, mỏm gò má thì tiếp khớp với gò má, mỏm huyệt răng là các cung mang các huyệt răng của các răng hàm trên, mỏm khẩu cái tạo nên ¾ trước khẩu cái cứng.
1 xương lá mía – Vomer
Đây là một xương mỏng có hình tam giác tạo nên một phần của vách mũi. Nó tiếp khớp ở duois với các xương của khẩu cái cứng tại đường giữa và ở trên là mảnh thẳng đứng của xương sàng và xương bướm.
2 xương gò má – Zygomatic Bones
Đây là xương chính cấu trúc nên tầng giữa của mặt, giúp tạo nên hình dáng khuôn mặt. Xương dày, khỏe có 3 mặt, 4 bờ và 3 góc được tiếp khớp với 4 xương là xương trán, xương hàm trên, xương thái dương và cánh lớn xương bướm bằng 3 khớp là khớp xương trán gò má, khớp thái dương gò má và khớp bướm gò má. Xương gò má là chỗ bám cho một số cơ mặt như cơ nâng môi trên, cơ cắn; đồng thời cũng góp phần tạo nên sàn cũng như thành ngoài ổ mắt, bất kỳ thay đổi nào về hình thể hay vị trí của xương gò má đều có thể có ảnh hưởng đến các hoạt động chức năng của mắt. Ngoài ra, còn có sự liên quan chặt chẽ với các dây thần kinh như: Dây thần kinh mặt, dây thần kinh hàm,…
2 xương lệ – Lacrimal Bones
Hai xương này là những xương nhỏ nằm ở sau và ngoài các xương mũi góp phần tạo nên một phần thành trong ổ mắt. Xương lệ cùng với mỏm trán của xương hàm trên giới hạn nên hố lệ – nơi mà túi lệ nằm.
2 xương khẩu cái – Palatine Bones
Bao gồm mảnh nằm ngang hợp với mảnh thẳng tạo thành hình chữ L. Mảnh nằm ngang hợp với mảnh nằm ngang của xương bên tạo thành phần sau của khẩu cái cứng. Còn mảnh thẳng đứng nhô lên trên tạo nên một phần của thành ngoài ổ mũi và một phần sàn ổ mắt.
2 xương xoăn mũi dưới – Inferior nasal concha
Nằm trong khoang mũi, có vai trò làm ấm và làm ẩm không khí khi hít vào. Xương này gồm một xương mỏng cuộn lại và nhô vào ổ mũi ở dưới xương xoăn mũi giữa.
2 xương mũi – Nasal Bones
Các xương mũi nằm trên sống mũi, nối xương trán với xương sụn mũi. Gồm hai phần là phần thân và cánh. Phần thân tạo thành sống mũi, phần cánh tạo thành đầu mũi.
Chức năng chính của những xương này là tạo hình dạng cho khuôn mặt con người và bảo vệ các cấu trúc bên trong. Ngoài ra, những xương này còn cung cấp các khe hở cho các cấu trúc mạch máu thần kinh đi qua và các đặc điểm của xương để gắn các cơ mặt.
.png)
